Przewóz odpadów medycznych – końcowe ustalenia

Dlaczego 28.03.2023 r. na stronie Ministerstwa Infrastruktury została opublikowana „Informacja w sprawie doradcy do spraw bezpieczeństwa przewozu towarów niebezpiecznych – materiały zakaźne”, stanowiąca, ze przewóz odpadów medycznych odbywa się na wyłączeniu 1.1.3.6 i w związku z tym nie wymagana jest współpraca z doradcą ADR? I dlaczego mamy w Polsce taki problem z opakowaniami dla odpadów medycznych?

Niniejszy wpis będą zapewne czytały tylko osoby z branży zainteresowane tematem, także nie będę wyjaśniała podstawowych pojęć i przejdę do sedna sprawy. Chciałabym także zaznaczyć, że celem napisania tego artykułu jest chęć pomocy wszystkim doradcom ADR, zainteresowanym placówkom medycznym oraz prawnikom, którzy czuli się zdezorientowani sytuacją zaistniałą po 31.12.2022 r. Chcę aby czytelnik nie tylko wiedział „na czym sprawy stanęły”, ale także rozumiał z czego to wynika.

Zacznijmy od tego, że niemal wszystkie odpady medyczne w Polsce są przewożone pod UN3291 luzem. Ta forma przewozu jest stosowana ze względu na brak obowiązku korzystania z certyfikowanych sztuk przesyłek, które znacznie zwiększyły by koszty transportu.

Największe wątpliwości w stosowaniu wyłączeń w kontekście tego przewozu budził przepis 1.1.3.6.2 gdzie czytamy: „Jeżeli ilość towarów niebezpiecznych przewożonych w jednostce transportowej nie przekracza ilości podanych w kolumnie (3) tabeli 1.1.3.6.3 dla danej kategorii transportowej (…), to towary te mogą być przewożone w sztukach przesyłek w jednej jednostce transportowej bez stosowania następujących przepisów (…).” Co oznaczałoby, że przewozu luzem nie może być stosowany na podstawie wyłączenia zgodnie z kategorią transportową. Jednakże uznano, że przyzwolenie takie daje zapis z 1.8.3.2, który bardziej ogólnikowo stanowi, że „właściwe władze Umawiającej się Strony mogą postanowić, że wymaganie to nie ma zastosowania wobec przedsiębiorstw: (a) których działalność dotyczy takich ilości towarów w każdej jednostce transportowej, które nie są większe od podanych w 1.1.3.6”.

Także ustalono, że dział 1.8 dał przyzwolenie na korzystanie z wyłączenia jeżeli nadawca nadaje maksymalnie 333 kg/l odpadów medycznych do przewozu. Oczywiście w tej sytuacji przewoźnik zbierając odpady od różnych nadawców w momencie przekroczenia tej masy będzie już podlegał pod pełen ADR.

Drugą, równie ciekawą kwestią jest sprawa opakowań i pojazdu do przewozu luzem. Dla UN3291 przewidziano w tabeli A dwie możliwości:

• BK2 zgodnie z 7.3.2, lub
• VC3 zgodnie z 7.3.3.

Słowo „lub” jest tutaj kluczowe, ponieważ musimy doprecyzować zgodnie z którym z powyższych przepisów przewóz luzem będzie się odbywać.

Praktyka pokazuje, że przewóz w certyfikowanych kontenerach BK2 w Polsce w ogóle się nie odbywa a zatem cały szereg szczegółowych wymagań z 7.3.2.6.2 dotyczący odpadów klasy 6.2 (UN3291) również nie jest stosowany. To oznacza, że jedyną stosowaną regulacją prawną dotyczącą przewozu tych odpadów luzem jest przepis VC3 „Przewóz luzem dozwolony jest w specjalnie wyposażonych pojazdach lub kontenerach zgodnie z warunkami ustalonymi przez właściwą władzę państwa pochodzenia. Jeżeli państwo pochodzenia nie jest Umawiającą się Stroną ADR, to warunki te powinny być uznane przez właściwą władzę pierwszego państwa na trasie przewozu przesyłki, który jest Umawiającą się Stroną ADR.”

I tutaj sprawa się kończy, ponieważ nie ma w Polsce regulacji prawnej doprecyzowującej jak taki transport dokładnie ma wyglądać pod kątem opakowań. A zawarte w 7.3.3 ADR przepisy szczególne AP również nie odnoszą się do klasy 6.2. Mamy zatem w tej chwili dość dużą dowolność w przewozie odpadów medycznych i to co nas w szczególności obowiązuje to ogólne wytyczne z 7.3.1, które stanowią między innymi:

• Podczas przewozu, na zewnętrznych powierzchniach kontenera do przewozu luzem, kontenera i nadwozia pojazdu nie powinny występować żadne niebezpieczne pozostałości.
• Przed napełnieniem, kontener do przewozu luzem, kontener i pojazd powinny być sprawdzone wizualnie w celu upewnienia się, że są one zdatne do użytku, ich ściany wewnętrzne, sufit i podłoga nie mają wybrzuszeń i uszkodzeń, a wykładziny wewnętrzne i wyposażenie utrzymujące ładunek nie są oderwane, rozdarte lub uszkodzone w jakikolwiek sposób, który narusza ich zdolność do utrzymania ładunku. Określenie „zdatny do użytku” oznacza, że kontener do przewozu luzem, kontener i pojazd nie mają istotnych wad elementów konstrukcyjnych takich jak belki wzdłużne górne i dolne, belki poprzeczne górne i dolne, belki drzwi, słupki narożne oraz łączniki narożne w kontenerze. Za istotne wady uważa się:

(a) wygięcie, pęknięcie lub złamanie elementów konstrukcyjnych lub jakiekolwiek uszkodzenie wyposażenia obsługowego lub konstrukcyjnego, które narusza integralność kontenera do przewozu luzem, kontenera lub przedziału ładunkowego pojazdu;

(b) jakiekolwiek odkształcenie konstrukcji lub uszkodzenie elementów służących do podnoszenia lub przemieszczania, uniemożliwiające właściwe pozycjonowanie urządzenia przeładunkowego oraz założenie i zamocowanie kontenera na podwoziu, wagonie, pojeździe lub ładowni statku, oraz

(c) zatarte, skręcone, złamane, brakujące lub niedziałające w inny sposób zawiasy drzwi, uszczelnienia drzwi i okucia.